شهید چمران
مصطفی چمران ساوهای سیاستمدار و فیزیکدان ایرانی و عضو نهضت آزادی ایران بود، که بهعنوان وزیر دفاع ایران، همراه موسی صدر در تشکیل جنبش امل (لبنان)، نماینده دوره اول مجلس شورای اسلامی، از فرماندهان در جنگ ایران و عراق و بنیانگذار ستاد جنگهای نامنظم بود.
🌸زندگی و تحصیلات:
مصطفی در سال۱٠مهر ۱۳۱۱ ش در خیابان پانزده خرداد تهران، بازار آهنگرها، محله سرپولک به دنیا آمد. پدرش حسن چمران ساوهای از روستای چمران ساوه به تهران مهاجرت کرده بود.
تحصیلات ابتدایی را در مدرسه انتصاریه پامنار، متوسطه را در دارالفنون و البرز طی کرد.در ۱۳۳۲ با رتبه ۱۵ در رشته الکترومکانیک دانشکدهٔ فنی دانشگاه تهران پذیرفته شد. در اواخر دهه ۳۰شمسی (احتمالا ۱۳۳۸–۱۹۵۹) با بورس به دانشگاه تگزاس ای اند ام آمریکارفت و درجه کارشناسی ارشد را در مهندسی برق کسب نمود.
علاوه بر زبان فارسی به عربی، ترکی، فرانسوی، انگلیسی و آلمانی مسلط بود و به هنر نیز توجه داشت.
🌸خانواده:
بار اول در سال ۱۳۴۰ با یک دختر آمریکایی به نام تامس (پروانه) هیمن ازدواج کرد. و ثمره این ازدواج، یک دختر به نام روشن چمران و سه پسر به نامهای رحیم چمران، علی چمران و جمال بودند که جمال در کودکی در استخر خانه پدر زنش غرق شد. اکنون فرزندانش در کنارهٔ غربی آمریکا زندگی میکنند. رحیم چمران یک آتشنشان است و علی چمران در یک کارخانه جعبه سازی کار میکند. پروانه پس از رفتن به لبنان به دلیل شرایط سخت به آمریکا بازگشت و در سال ۱۹۷۳–۱۳۵۲ش از مصطفی جدا شد تا اینکه در سال ۲۰۰۹ درگذشت.
چمران قصد نداشت دیگر با آنها ارتباط داشته باشد و معتقد بود زندگی آنها به گونهای دیگر و زندگی او به گونهای دیگر است. وقتی به ایران برگشت حتی یکی از فرزندانش نوار ضبط کردهای فرستاد اما وی پاسخی به او نداد. اینکه پس از دهها سال هیچ مصاحبه ای با همسر و فرزندان چمران انجام نشدهاست قدری عجیب و در مورد شخصیت چمران شک برانگیز است.
چمران در ۱۹۷۷–۱۳۵۶ش با غاده جابر لبنانی ازدواج کرد. واسطه این ازدواج، موسی صدر و یک روحانی به نام سید غروی بودند.
عباس چمران، برادر بزرگ او آخرین رئیس دانشکده مهندسی برق دانشگاه صنعتی شریف قبل از انقلاب بود که پس از مرگ او درگذشت و مهدی چمران برادر دیگر او سابقه ریاست شورای شهر تهران را دارد.
🌸کشتهشدن:
چمران در ۳۱ خرداد ۱۳۶۰ که برای سرکشی، معرفی و توجیه فرمانده جدید محور به جای «ایرج رستمی» به دهلاویه رفته بود، بر اثر اصابت ترکش خمپاره ۶۰ از ناحیه پشت سر زخمی شد؛ مورد اصابت قرار گرفتن از پشت سر، منشأ گمانه زنیهای بسیار در مورد احتمال مرگ او بر اثر آتش خودی بودهاست.
پیکر بیجان او به اهواز رسید. و در همان تاریخ درگذشت. آرامگاهش در بهشت زهرا قطعهٔ ۲۴ ردیف: ۷۱ شماره: ۲۵ و تاریخ دفن ۲ تیر ۱۳۶۰ است.
🌸یادبود:
سید روحالله خمینی او را سردار اسلام و مجاهد بیدار و متعهد راه تعالی نامید. بعد از مرگ، نام چمران به عنوان یک قهرمان بر روی بسیاری از خیابانها و ساختمانها در ایران و لبنان از جمله بزرگراه چمران در تهران گذاشته شد.
سال ۱۳۹۱ محسن علوی پور کتاب زندگینامه چمران را منتشر کرد. نیک رابینسون در سال ۲۰۱۳ زندگینامه انگلیسی چمران را در انگلستان منتشر کرد.
🌸عرفان و هنر:
چمران شخصیتی عارفانه داشت و به اشعار مولوی علاقه نشان میداد: 191 آثار هنری زیادی را بر جای گذاشت که از جمله آنها میتوان به تابلوهای نقاشی، مجسمهها و عکسها اشاره کرد. نقاشی در میان علاقهمندیهای بارز هنری چمران بود که در این زمینه چندین اثر رنگ روغن از وی به جا ماندهاست.